De Ronde & Haveman

De Ronde & Haveman

Onderzoeks- en Adviesbureau voor Geobotanie en Landschap

Struwelen en bramen

Struwelen

Struwelen zijn door struikvormers gedomineerde begroeiingen. Je vindt struwelen op tal van plaatsen, zoals open plekken in bossen en op kapvlaktes, in bosranden en houtwallen, op perceelsscheidingen, in holle wegen en in bermen en in de duinen waar struikvormige houtige gewassen opslaan in de duingraslanden. Heggen zijn sterk gecultiveerde struwelen, die in toom en vorm worden gehouden door bijvoorbeeld jaarlijkse snoei. 

 

Struwelen vormen op twee manieren de overgang van lage begroeiingen (heide, grasland) naar bos, namelijk temporeel en ruimtelijk. Zonder beheer veranderen lage begroeiingen door struik- en boomopslag uiteindelijk in bos, met een struweel als tussenfase. De struwelen op open plekken in bossen, op kapvlaktes en in de duinen zijn voorbeelden van dergelijke temporele fases tussen lage begroeiingen en bossen. Smalle struwelen in de bosrand en op perceelsranden (inclusief heggen) zijn voorbeelden van ruimtelijke overgangen (tussen lage begroeiing en bos, of tussen twee lage begroeiingen). Anders dan de temporele struweelfases zijn dergelijke ruimtelijke overgangsstruwelen stabiel.

 

We hebben vooral plantensociologisch onderzoek gedaan aan struwelen, maar soms is de insteek van ons onderzoek anders geweest.

    • Haveman, R. (2023). Phytosociological notes on hedges in South Ayrshire, Scotland. – Forum Geobotanicum 11: 1-7. pdf
    • Haveman, R., I. de Ronde, M. Filius & T. van Heusden (2023). Van mythes, mantels en plantensociologisch realisme. – Stratiotes 59: 18-36. pdf
    • Loidi, J., J.A. Campos, R. Haveman & J. Janssen (2019). Shrublands of Temperate Europe. In J. Dengler, Encyclopedia of World's Biomes - Grasslands. Elsevier Science, Amsterdam.
    • Haveman, R. & I. de Ronde (2019). Vegetation classification as a mirror of evolution? Thoughts on the syntaxonomy and management of bramble scrubs of the Prunetalia (Rhamno-Prunetea). – Biologia 74: 395-404. pdf
    • De Ronde, I. & R. Haveman (2017). Lonicero-Rubetea. – Stratiotes 50/51: 98-107.
    • Haveman, R., I. de Ronde & J.H.J. Schaminée (2017). Cytisetea scopario-striati. – Stratiotes 50/51: 108-118.
    • Haveman, R.,  I. de Ronde, E.J. Weeda & J.H.J. Schaminée (2017). Salicetea arenariae. – Stratiotes 50/51: 119-137.
    • Haveman, R., I. de Ronde & J.H.J. Schaminée (2017). Rhamno-Prunetea. – Stratiotes 50/51: 138-160.
    • Haveman, R., I. de Ronde & J.H.J. Schaminée (2017). Retamoid scrubs of the Cytisetea scopario-striati Rivas-Mart. 1974 in the Netherlands:  a new approach to classify marginal associations. – Tuexenia 37: 143-161. pdf
    • Haveman, R., I. de Ronde, R.J. Bijlsma & J.H.J. Schaminée (2014). Systematic randomised sampling along three landscape transects in the Netherlands reveals the geographically structured variation in Rubus scrubs. – Phytocoenologia 44: 31-44. pdf
    • Haveman, R., I. de Ronde & E.J. Weeda (2014). Ecologie, verspreiding en syntaxonomie van Nederlandse struwelen. II. Bramenrijke kapvlaktes. – Stratiotes 46: 5-40. pdf
    • Haveman, R., E.J. Weeda, A.M.M. Van Haperen & I. de Ronde (2013). Ecologie, verspreiding en syntaxonomie van Nederlandse struwelen. I. Het Salicetum capreae. – Stratiotes 45: 4-29. pdf
    • Haveman, R., I. de Ronde & E.J. Weeda (2012). The Rubetum taxandriae ass. nova (Lonicero-Rubion silvatici, Lonicero-Rubetea plicati), a new bramble association from the Belgian and Dutch Campine. – Tuexenia 32:55-65. pdf
    • Haveman, R. & A. van Haperen (2008). Bramenrijke duinstruwelen. – Stratiotes 36/37: 63-86. pdf
    • Haveman, R., J.H.J. Schaminée & A.H.F. Stortelder (1999). Lonicero-Rubetea plicati. - In A.H.F. Stor­tel­der, J.H.J. Schaminée & E.J. Weeda, De Vegetatie van Nederland 5. Opulus Press, Uppsa­la.
    • Haveman, R., J.H.J. Schaminée & E.J. Weeda (1999). Rhamno-Prunetea. - In A.H.F. Stortelder, J.H.J. Schaminée & E.J. Weeda, De Vegetatie van Nederland 5. Opulus Press, Uppsala.
    • Haveman, R. (1997). Het Rubetum grati (Lonicero-Rubetea plicati  classis nova) in Nederland. - Stratiotes 14: 41-51. pdf

    Bramen

    Evenals havikskruiden zijn de bramen (Rubus spp.) in Europa voor het grootste deel apomictisch: ze planten zich ongeslachtelijk voort via zaad. In Nederland hebben we ongeveer 220 soorten uit de groepen zwarte bramen en wasbramen. Hieronder de meeste van onze publicaties over bramen, uitgezonderd de publicaties over braamstruwelen, die staan hierboven reeds vermeld. Voor een overzicht van de bramen in Nederland verwijzen we naar Rubus Nederland, van Bram van de Beek.

    • Haveman, R. & I. de Ronde (2024). Dijkviltbraam (Rubus armeniacus) in Zeeland: ecologie, problematiek en beheer. – Rapport VBNE Adviesvraag OBN-32-DK, Driebergen, 39pp. ​​​​​​​pdf
    • De Ronde, I. & R. Haveman (2023). Bramen in 't Zand A72. – Rapport De Ronde & Haveman DRH 2023.01, Zetten, 12 pp. pdf
    • Bijlsma, R.J., R. Haveman & L. Reutelingsperger (2023). Bramenland Nederland. – Brochure OBN-deskundigenteam Droog zandlandschap/VBNE, Driebergen, 83 pp. pdf
    • Van de Beek, A. R. Haveman, R. Berkhout & I. de Ronde (2021). Rubus lianos (Rosaceae) – a new blackberry species from the Netherlands, Germany and Belgium. – Gorteria - Dutch Botanical Archives 43: 89-102. pdf
    • Haveman, R. (2017). Concealed diversity. Taxonomical, phytogeographical and phytosociological notes on brambles (Rubus L. subgen. Rubus) in north-west Europe. – Dissertation Wageningen University, 203 pp. pdf
    • Haveman, R., R.J. Bijlsma, I. de Ronde & J. H.J. Schaminée (2016). Capricious, or tied to history's apron strings? Floristic regions in Northwest-European brambles (Rubus subgen. Rubus, Rosaceae). – Journal of Biogeography 43(7): 1360-1371.
    • Van de Beek, A., R.J. Bijlsma, R. Haveman, K. Meijer, I. de Ronde, A. Troelstra & E.J. Weeda (2014). Naamlijst en verspreidingsgegevens van de Nederlandse bramen (Rubus L.). – Gorteria 36: 108-171. pdf
    • Haveman, R. & I. de Ronde (2014). Bramen houden niet van natte voeten. – In: J.H.J. Schaminée & A.H.N. Stortelder (red.), Venster op Dreischor, Fontaine Uitgevers, Hilversum, pp. 142-145.
    • Haveman, R. (2013). Freakish patterns - species and species concepts in apomicts. – Nordic Journal of Botany 31: 257-269. 
    • Haveman, R. & I. De Ronde (2012). The role of the Weberian Reform in European Rubus research and the taxonomy of locally distributed species – which species should we describe? – Nordic Journal of Botany 31: 145-150.
    • Bijlsma, R.-J. & R. Haveman (2007). Rubus canduliger, a new regional species from the Netherlands, with notes on the range structure and dynamics of brambles (Rubus L., Rosaceae). – Folia Geobotanica. 42: 315-329.

    • Foppen, R., R. Haveman, J. Schaminée & N. Smits (1999). Achter de bramen. Een vegetatiekundige beschrijving van het leefgebied van de hazelmuis Muscardinus avellanarius met aanbevelingen voor het beheer. - IBN-rapport 467, Wageningen, 34 pp. pdf